ከሳሾች በቀን 02/06/2010 ዓ.ም ባቀረቡት ክስ ከተ/ቁ 1ኛ-4ኛ የተዘረዘሩት ተከሳሾች የሟች ወንድማችን ልጆች እንደዚሁም ከተ/ቁ 5ኛ-8ኛ የተዘረዘሩት ተከሳሾች የሟች እህታችን ልጆች ናቸው፤ የሟች አባታችን አቶ ኃ/ማርያም ሀብተወልድና የሟች እናታችን ወ/ሮ የሺ ሀብተማርያም የውርስ ሀብት ተጣርቶ በአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር ፍ/ቤት ቀርቦ የወራሽነት ማስረጃ ተሰጥቶናል፤ ሟቾቹ አባትና እናታችን በህይወት ዘመናቸው ያፈሩት በአራዳ ክ/ከተማ ወረዳ 8 የቤ/ቁ 329 እና 363 የሆኑ ቤቶች ያሏቸው መሆኑ ተረጋግጦ የእነ ኃ/ማርያም ሀብተወልድ ወራሾች የሚል የነባር ይዞታ ማረጋገጫ ምስክር ወረቀት ተሰጥቶናል፤ ይሁን እንጂ ተከሳሾች ቤቶቹን በመያዛቸው የድርሻ ክፍፍል እንድናደርግ በተደጋጋሚ ብንጠይቃቸውም ፈቃደኛ አልሆኑም፡፡ ስለዚህ ተከሳሾች ቤቶቹን ለቀው በስምምነት ወይም በጨረታ ተሸጠው በድርሻችን መጠን እንድንከፋፈል ይወሰንልን በማለት ዳኝነት ጠይቀዋል፡፡መልካም ንባብ……..

ለዚህ የሰበር መዝገብ ክርክር መነሻ የሆነው ጉዳይ የቀረበው አመልካቾች የካቲት 8 ቀን 2014 ዓ/ም በተፃፈ አቤቱታ የኦሮሚያ ጠቅላይ ፍ/ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት በመ/ቁጥር 392628 ጥር 27 ቀን 2014 ዓ/ም በዋለው ችሎት የሰጠው ትእዛዝ፣ የኦሮሚያ ጠቅላይ ፍ/ቤት ይግባኝ ሰሚ ችሎት በመ/ቁጥር 381061 ጥር 4 ቀን 2014 ዓ/ም በዋለው ችሎት የሰጠው ውሳኔ መሰረታዊ የህግ ስህተት የተፈጸመበት በመሆኑ በሰበር ታይቶ እንዲታረምልኝ በማለት ቅሬታቸውን በማቅረባቸው ነው፡፡ ቅሬታቸውም አቤት የተባለበትን ውሣኔ፣ አመልካቾች የሚቃወሙባቸውን ምክንያቶች የሚዘረዝርና በሰበር ሰሚው ችሎት በኩል ሊታይልኝ ይገባል የሚሉትን ዳኝነት የሚጠይቅ ሲሆን፣ ሟች ያደረገው ኑዛዜ ህጋዊ አይደለም ተብሎ ፈራሽ ተደርጎ እያለ፣ የስር ፍ/ቤቶች በሻሻመኔ ከተማ ውስጥ ያለውን ቤት በተመለከተ ኑዛዜውን መሰረት በማድረግ ከኦሮሚያ የቤተሰብ ህግ አንቀጽ 74 ትርጉም ውጪ የሰጡት ውሳኔ ተገቢ አይደለም፡፡ በአዲስ አበባ ከተማ ውስጥ ያለው ቤት እዳ አለው ተብሎ ባለመብቱ ሳይጠይቅ የብር 1,200,000 በጋራ ይክፈሉ ተብሎ መወሰኑ መሰረታዊ የህግ ስህተት የተፈጸመበት በመሆኑ ይታረምልን የሚል ነው፡፡መልካም ንባብ……….

ጉዳዩ የባልና ሚስት የጋብቻ ፍቺን ተከትሎ የቀረበ የንብረት ክርክርን የሚመለከት ሲሆን ፤ ለሰበር አቤቱታ ምክንያት የሆነውን የመንግስት ሱቅ አመልካች እና 1ኛ ተጠሪ በትዳር ውስጥ እያሉ በኪራይ የተገኘ ነው በማለት አመልካች ከሌሎች የባልና ሚስት ንብረቾች ጋር ያቀረቡትን የከፍፍል ጥያቄ  የፌደራል የመጀመሪያ ደረጃ ፍርድ ቤት ጉዳዩን የማየት ሥልጣን የፍርድ ቤት አይደለም በማለቱ አመልካች በተጠሪዎች ላይ በአዲስ አበባ ከተማ የመጀመሪያ ደረጃ ፍርድ ቤት የካ ምድብ ችሎት ባቀረቡት ክስ ፤ በየካ ክፍለ ከተማ ወረዳ 8 ቁጥሩ 249/124 የሆነው የቀበሌ ንግድ ሱቅ አመልካች እና 1ኛ ተጠሪ ጋር የተከራዩ ቢሆንም የግራቀኙ ጋብቻ ታህሳስ 29 ቀን 2006 ዓ/ም በፍቺ ውሳኔ መፍረሱን ገልፀው 1ኛ ተጠሪ 3ኛ ተጠሪን በማሳሳት ታህሳስ 4 ቀን 2011 ዓ/ም ያላገባ የምስክር ወረቀት በመውሰድ የጋራቸው የሆነውን የቀበሌ ንግድ ሱቅ ለ2ኛ ተጠሪ በሰነዶች እና ምዝገባ ጽ/ቤት በተደረገ የሽያጭ ውል ያስተላለፉ በመሆኑ ፤ 4ኛ ተጠሪ የኪራይ ውሉን እንዲሁም 3ኛ ተጠሪም ያለአግባብ የሰጠውን ያላገባ የምስክር ወረቀት እንዲሰርዝ አቤቱታ ቢያቀርቡም ባለመሰረዙ ፤ በተጭበረበረ መንገድ የወጣው ያላገባ የምስክር ወረቀት እንዲሁም 1ኛ እና 2ኛ ተጠሪዎች ያደረጉት ጋራ ንብረት ሽያጭ ውል ተሰርዞ  3ኛ ተጠሪ ሱቀን አካፍሎ ከአመልካች እና 1ኛ ተጠሪ ጋር የኪራይ ውል እንዲያደርግ ከወጪ እና ኪሳራ ጋር እንዲወሰንላቸው ጠይቀዋል፡፡መልካም ንባብ……….

ክርክሩ የሟች የአመልካቾች አባት እና 1ኛ ተጠሪ ባል የነበሩት ፶ አለቃ ሰይፉ ታዬ ውርስ ተጣርቶ እንዲቀርብ በተዛዘው መሠረት የቀረበን የውርስ አጣሪ ሪፖርት የሚመለከት ሆኖ አመልካቾች የሟች ወራሾች ሲሆኑ የሟችና የ1ኛ ተጠሪ ጋብቻም በሞት ፈርሶ ባለበት የጋብቻ ውሉን መሠረት በማድረግ የሚቀርበው የሟች የውርስ ንብረት ጥያቄ የፍቺ አቤቱታ በማቅረብ የሚታይ ነው መባሉ ፤ የ1ኛ ተጠሪ እና ሟቹ በ1971 ዓ/ም ባደረጉት የጋብቻ ውል ከጋብቻቸው በፊት ያፈሩት የግል ንብረት የጋራ ይሆናል በማለት የተዋዋሉ መሆኑ ያልተካደ ሆኖ አመልካቾች የጋብቻ ውሉ ቅጅ ከየካ ክፍለ ከተማ ወረዳ 08 ወሳኝ ኩነት ጽ/ቤት በፍትሐ ብሔር ሥነ ሥርዓት ሕጉ ቁጥር 145 መሠረት እንዲቀርብላቸው የጠየቁት ማስረጃ ሳይቀርብ በቂርቆስ ክፍለ ከተማ ወረዳ 08 የሚገኘው  ቁጥሩ 719 የሆነው ቤት የጋራ ንብረት መሆኑን አላስረዱም በማለት ጥያቄያቸው ውድቅ መሆኑ ፤ ይግባኝ ሰሚው ፍርድ ቤትም የጋብቻ ውሉ ዋናው ግልባጭ አለመቅረቡን በሚመለከት የሥር ፍርድ ቤት ውሳኔ የማያመለክት ሆኖእያለ የጋብቻ ውሉ ዋናው ግልባጭ አልቀረበም በማለት የጋብቻ ውሉ ዋናው ግልባጭ በ1ኛ ተጠሪ እጅ ፤ ግልባጩ ደግሞ ውሉን በመዘገበው የመንግስት ተቋም እንዳለ ያቀረቡት ክርክር መታለፉ የሰበር ሰሚው ችሎት በሰ/መ/ቁ 89494 እና 13223 በተመሳሰሳይ ጉዳዩ ላይ የሰጠውን አስገዳጅ ውሳኔን የሚቃረን መሆኑን ፤ ሟች እና 1ኛ ተጠሪ በጋብቻ ውስጥ እያሉ ቤቱ ላይ መሠረታዊ ለውጥ የተደረገበት መሆኑን በአማራጭነት ያቀረቡት ክርክር በዝምታ መታለፉ ፤ በዳሸን ባንክ በሟች እና 2ኛ ተጠሪ ስም የነበረውን ገንዘብ 1ኛ ተጠሪ የሟች ሞግዝትነት ሥልጣናቸውን ተጠቅመው ወጪ ማድረጋቸው ባልተካደበትና 1ኛ ተጠሪ ገንዘቡ ለትዳር ጥቅም ውሏል የሚል ክርክር በፌደራል የመጀመሪያ ደረጃ ፍርድ ቤት ያልቀረበን ክርክር ይግባኝ ሰሚው ችሎት መቀበሉ ሥነ ሥርዓታዊ ባለመሆኑ ከዳሽን ባንክ በ1ኛ ተጠሪ ወጪ የሆነው ገንዘብ እና በቂርቆስ ክፍለ ከተማ ወረዳ 08 የሚገኘው ቁጥሩ 719 የሆነው መኖሪያ ቤት ግማሽ ድርሻ የውርስ ሀብት ተብሎ እንዲወሰን አመልካቾች የካቲት 7 ቀን 2014 ዓ/ም ባቀረቡት የሰበር አቤቱታ መነሻነት መዝገቡ ለችሎት ቀርቧል፡፡መልካም ንባብ…….

ለዚህ የሰበር መዝገብ ክርክር መነሻ የሆነው ጉዳይ የቀረበው አመልካች የካቲት 3 ቀን 2014 ዓ.ም በተፃፈ አቤቱታ የፌደራል ከፍተኛ ፍ/ቤት በመ/ቁጥር 275018 ህዳር 17 ቀን 2013 ዓ/ም በዋለው ችሎት የሰጠው ትእዛዝ እና የፌደራል የመጀመሪያ ደረጃ ፍ/ቤት በመ/ቁጥር 101598 ሚያዝያ 12 ቀን 2013 ዓ/ም በዋለው ችሎት የሰጠው ውሳኔ መሰረታዊ የህግ ስህተት የተፈጸመበት በመሆኑ በሰበር ታይቶ እንዲታረምልኝ በማለት ቅሬታዋን በማቅረቧ ነው፡፡ ቅሬታዋም አቤት የተባለበትን ውሣኔ፣ አመልካች የምትቃወምባቸውን ምክንያቶች የሚዘረዝርና በሰበር ሰሚው ችሎት በኩል ሊታይልኝ ይገባል የምትለውን ዳኝነት የሚጠይቅ ሲሆን፣ የአሁን አመልካች ከሟች ጋር በ1981 ዓ/ም የተጋባን ሲሆን 1ኛ ተጠሪ በንብረት ላይ ምንም ድርሻ ሳይኖራት ግማሹን ትካፈል ተብሎ መወሰኑ ተገቢ ባለመሆኑና  ጥያቄዬ የቀረበው በወራሾች ላይ ሆኖ እና በ1ኛ ተጠሪ ላይ ዳኝነት እንደጠየኩ ተወስነዶ አቤቱታዬ በይርጋ ውድቅ መደረጉ ካለ አግባብ ነው፡፡ ሟች በ2005 ዓ/ም የሞተ በመሆኑ የይርጋ ጊዜውም ሊቆጠር የሚገባው ከ2005 ዓ/ም ጀምሮ መሆን ሲገባ ሟች የፍቺ ክስ ሲያቀርብ እኔ በሌለሁበት ሲሆን ፍ/ቤቱም ሟች ያቀረበብኝ ክስ ውድቅ ያደረገው ሆኖ እያለ ጋብቻችን እንዲፈርስ ባልወሰነበት ሁኔታ፣ ጋብቻችን ከ1994 ዓ/ም ጀምሮ መፍረሱ በፍ/ቤት ተወስኗል በሚል አቤቱታዬ በይርጋ ውድቅ መደረጉ መሰረታዊ የህግ ስህተት የተፈጸመበት በመሆኑ ይታረምልኝ የሚል ነው፡፡መልካም ንባብ