የጉዳዩ አመጣጥ ሲታይ ከሳሾች በሥር ፍ/ቤት ባቀረቡት የክስ አቤቱታ ከሳሾች በተከሳሽ ድርጅት በተለያዩ ቀናትና የሥራ መደቦች ተቀጥረን እየሰራን እያለን የሞጆ ከተማ ሰራተኛና ማህበራዊ ጽ/ቤት ለሁለት ወር እንዲታገድ ጠይቆ ጽ/ቤቱም ከሕግ ዉጭ ሥራችን እንዲታገድ ያደረገ ሲሆን የእገዳዉ ጊዜ ሲያበቃ ተከሳሽ ሰራተኞችን ሥራቸዉን ማስጀመር ሲገባዉ፣ ተከሳሽ ከስሬአሁ በማለት ለሞጆ ከተማ ሰራተኛና ማህበራዊ ጽ/ቤት ጥያቄ በማቅረቡ ጽ/ቤቱ የ2011 ዓ.ም የኦዲት ዉጤትን ሳይመለከተዉ የአሠሪዉን ፍላጎት ብቻ መሰረት በማድረግ ሕገወጥ ዉሳኔ ሰጥቷል፡፡ ተከሳሽ የዚህን ጽ/ቤት ዉሳኔ መሰረት በማድረግ የሥራ ዉላችን አቋረጧል፡፡ተከሳሽ ምርታማነትን ለመጨመር ማሽኖችን እያስገባ ነዉ፤ ጽ/ቤቱ ተከሳሽ ስለመክሰሩ በ2011 ዓ.ም የኦዲት ዉጤት አልተረጋገጠም፤ ተከሳሽ ከስሮ ሙሉ ለሙሉ አልተዘጋም አርባ የሚሆኑ ሰራተኞችን አስቀርቶ ሌሎች ሰራተኞችን የቅነሳ ሥርዓትን አልተከተለም፡፡ ተከሳሽ እኛ በዚህ የተስማመን በማስመሰል የአገልግሎት ክፍያ በማስመሰል በባንክ ገቢ ያደረገዉ የሕግ መሰረት የለዉም፡፡ በመሆኑም ተከሳሽ ከሳሾችን ከሕግ ዉጭ የሥራ ዉላችን በማቋረጥ ያሰናበትን ስለሆነ በአዋጅ ቁጥር 1156/2011 መሰረት ተገቢ ክፍያዎችን እንዲከፍለን በማለት እያንዳንዳችን ይገባናል የሚሉትን ክፍያዎች ዘርዝረዉ በአጠቃለይ ብር 2,318,361 (ሁለት ሚሊዮን ሶስት መቶ አስራ ስምንት ሺህ ሶስት መቶ ስልሳ አንድ) እንዲከፍለን፤ የሥራ ልምዳችንን እንዲሰጠን በማለት ዳኝነት ጠይቋል፡፡መልካም ንባብ…..

ለዚህ ሰበር ክርክር መነሻ የሆነው ጉዳይ የሥራ ክርክር ሲሆን የተጀመረው በዲማ ወረዳ ፍ/ቤት ነው፡፡ በዚህ ፍ/ቤት ተጠሪ ከሳሽ ሲሆን የአሁን አመልካች ደግሞ ተከሳሽ ነበሩ፡፡ የሰበር አቤቱታዉ የቀረበዉ በዲማ ወረዳ ፍ/ቤት በመ/ቁ 0028/2014 ጥቅምት 14 ቀን 2014 ዓ.ም ተሰጥቶ በአኝዋ ብሔረሰብ ዞን ከፍተኛ ፍ/ቤት እና በጋምቤላ ክልል ጠቅላይ ፍ/ቤት ሰበር ሰሚ ችሎት በተሰጡ ዉሳኔዎች የጸናዉ ዉሳኔ መሠረታዊ የሕግ ስህተት የተፈጸመበት በመሆኑ ሊታረም ይገባል በሚል ነዉ፡፡

ተጠሪ ሚያዚያ 28 ቀን 2014 ዓ/ም በተጻፈ የክስ አቤቱታ ያቀረቡት ክስ ይዘት፡- አመልካች ከሕግ ዉጪ ከሥራ ስላሰናበታቸዉ ወደ ሥራ እንዲመለሱ፤ የተቆረጠ ደመወዝ እና ለደረሰባቸዉ የሞራል ዉድቀት ካሣ እንዲከፈላቸዉ የሚጠይቅ ነዉ፡፡ መልካም ንባብ……..

ጉዳዩ የገጠር እርሻ መሬት በኑዛዜ የሚተላለፍበትን አግባብ የሚመለከት ነዉ፡፡ አመልካች በአማራ ክልል ደቡብ ወሎ ዞን በወረባቦ ወረዳ ፍርድ ቤት በተጠሪ ላይ በመሰረቱት ክስ አክስታቸዉ ወ/ሮ አረጋሽ የሱፍ በህይወት በነበሩበት ጊዜ በወራ ባቡ ወረዳ 07 ቀበሌ አዉራጫ ከተባለዉ ቦታ አዋሳኙ በክሱ የተጠቀሰዉን የእርሻ መሬት በ2001 ዓ/ም ለተጠሪ በማስተላለፍ ያደረገችዉን ኑዛዜ በመሻር በህይወት እያለች እንድረዳት እና አንድጦራት በሕግ በተፈቀደላት መብት መሰረት በቀን 19/03/2009 ዓ/ም በተደረገ ኑዛዜ የእርሻ መሬቷን በአዋጅ ሥልጣን በተሰጠዉ በወራባቦ ወረዳ የመሬት አስተዳደር እና አጠቃቀም ጽሕፈት ቤት ፊት 3 ምስክሮች ይዛ በመቅረብ ለአመልካች በኑዛዜ አዉርሳኛለች፡፡ጽሕፈት ቤቱም በቁጥር 00-2/265/09 በቀን 19/03/2009 ዓ/ም ኑዛዜዉን በማረጋገጥ መዝግቦ ማስረጃ ሰጥቶኛል፡፡የአመልካች አክስት በቀን 07/09/2013 ዓ/ም ከዚህ አለም በሞት ተለይታለች፡፡ በመሆኑም ተጠሪ የተሻረዉን ኑዛዜ መሰረት አድርጋ በሕገ-ወጥ መንገድ የያዘችዉን መሬት ለቃ እንድታስረክብኝ ይወስንልኝ በማለት ዳኝነት ጠይቀዋል፡፡መልካም ንባብ……..

ጉዳዩ የገጠር እርሻ መሬት ባለይዞታነት መብት መፋለምን የሚመለከት ነዉ፡፡ ክርክሩ የተጀመረዉ  በኦሮሚያ ክልል በምዕራብ ሸዋ ዞን በሜታ ሮቢ ወረዳ ፍርድ ቤት ሲሆን የአሁን ተጠሪ ከሳሽ አቶ አሰፋ ዲባባ ደግሞ ተከሳሽ በመሆን የጋብቻ ፍቺ ዉጤት ረገድ የተሰጠዉ ዉሳኔ መብቴን ነክቷል በሚል አመልካች በፍ/ብ/ሥ/ሥ/ሕግ ቁጥር 358 መሰረት ባቀረቡት አቤቱታ መነሻ የስር ወረዳ ፍርድ ቤት የአሁን አመልካችንና ተጠሪ እንዲሁም የስር ተከሳሽን ክርክር እና ማስረጃዎችን ሰምቶና መርምሮ በተጠሪ እና በስር ተከሳሽ መካከል የነበረዉን የንብረት ክርክር እስመልክቶ በጋብቻቸዉ ዉል ላይ ለባልና ሚስት የተሰጠዉ ሁለት ጥማድ መሬት ተብሎ ከተወሰነዉና በክሱ ከተጠቀሰዉ መሬት ላይ 1/4 ጥማድ መሬት የአሁን አመልካች ነዉ በማለት ወስኗል፡፡አመልካች በዚህ ዉሳኔ ቅር በመሰኘት ይግባኝ ለምዕራብ ሸዋ ዞን ከፍተኛ ፍርድ ቤት አቅርበዉ ፍርድ ቤቱም ግራ ቀኙን አከራክሮ በሰጠዉ ዉሳኔ በዉሳኔዉ አዋሳኞቹ ከተጠቀሰዉ መሬት ላይ ግማሽ ጥማድ መሬት ይዞታ የአመልካች ስለሆነ ተጠሪና የስር ተከሳሽ ከሚያደርጉት የንብረት ክፍፍል ዉጭ ሊሆን ይገባል በማለት ወስኗል፡፡መልካም ንባብ….

ጉዳዩ የተጀመረው በፌዴራል መጀመሪያ ደረጃ ፍርድ ቤት ሲሆን ተጠሪ በ25/08/2014 ዓ/ም ጽፈው ባቀረቡት ክስ ከግንቦት 19 ቀን 2013 ዓ/ም ጀምሮ በአቃቂ ቃሊቲ ክፍለ ከተማ ወረዳ 12 ውስጥ 11694 ካሬ ሜትር ይዞታ አለኝ፤ አንደኛ 5356.8 ካ/ሜ ይዞታ ዳር ድንበሩ በምዕራብ የአቶ ጫኔ ጉደታ ይዞታ ከሚያዋስነን በቀር በሌሎቹ በቀሪዎቹ 3 አቅጣጫዎች በመንገድ የሚዋሰን፤ ሁለተኛ 2340 ካ/ሜ ይዞታ ዳር ድንበሩ በምዕራብ የአርቲስት አጫሉ ሁንዴሳ መታሰቢያ 2ኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ከሚያዋስነው በቀር በቀሪዎቹ 3 አቅጣጫዎች በመንገድ የሚዋሰን፤ ሶስተኛ 4000 ካ/ሜ ይዞታ ዳር ድንበሩ በምዕራብ የአርቲስት አጫሉ ሁንዴሳ መታሰቢያ 2ኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ከሚያዋስነው በቀር በቀሪዎቹ 3 አቅጣጫዎች በመንገድ የሚዋሰን ከ35 ዓመታት በላይ በእጄ አድርጌ የተለያዩ ሰብሎችን ሳመርትበት የነበረውን አመልካች ምንም ዓይነት ካሳ ወይም ጥቅም ሳላገኝ ይዞታዬን ለተሽከርክሪዎች ማቆሚያ አገልግሎት ስላዋለው የፈጠረብኝ ሁከት እንዲወገድልኝ እና በዚህ ክስ ምክንያት ያወጣሁትን ወጪ በቁርጥ እንዲከፍለኝ እንዲወሰንልኝ በማለት ዳኝነት ጠይቀዋል፡፡መልካም ንባብ……….