የፌዴራል ፍርድ ቤቶች በሕገ መንግስቱ እና በሕግ በተሰጣቸው ስልጣንና ኃላፊነት መሰረት የሚቀርቡ ጉዳዮችን በማስተናገድ የሕግ የበላይነት እንዲሰፍን፣ ሰብአዊና ዲሞክራሲያዊ መብቶች እንዲጠበቁ ሰላም እና ስርዓት እንዲከበር የማድረግ ተግባራትን እየተወጡ ይገኛሉ፡፡

በዚህ መሰረት በ2015 በጀት ዓመት በነበረዉ የመዛግብት አፈጻጻም አንጻር ለፌዴራል ፍርድ ቤቶች በአጠቃላይ 213,116 መዛግብት ቀርበዋል። ከእነዚህም ዉስጥ ለ184,467 (86.56%) መዛግብት እልባት መስጠት የተቻለ ሲሆን 28,675 (13.44%) መዛግብት ደግሞ ወደ 2016 በጀት ዓመት ተሻግረዋል፡፡ የበጀት ዓመቱ አፈጻጸም ካለፈው በጀት ዓመት ተመሳሳይ ወቅት ጋር ሲነጻጸር በ2014 በጀት ዓመት ለፌ/ፍ/ቤቶች የቀረቡት 209,317 መዛግብት ሲሆኑ ዕልባት ያገኙት ደግሞ 176,767 ነበሩ፡፡ በዚህም መሠረት በ2015 በጀት ዓመት የቀረቡት መዛግብት በ2014 በጀት ዓመት ከቀረቡት በ3,799 (1.8%) ከፍ ያሉ ሲሆን በተመሳሳይ ዕልባት ያገኙትም በ7,670 (4.3%) መዛግብት ከፍ ያሉ ናቸው፡፡

ፌደራል ፍርድ ቤቶች ባለፉት አራት ዓመታት ነጻ፣ ቀልጣፋ ፣ ዉጤታማ የዳኝነት አገልግሎት ለመስጠት የሚያስችሉ የህግ ማዕቀፎች የማሻሻል፣ አሰራርና ስርዓቶችን የመዘርጋትተግባራትን ሲያከናዉኑ ቆይተዋል፡፡ በእነዚህ ዓመታት የተገኙ ዉጤቶች በማህበረሰቡ ዕዉቅና ያገኙ እና እያደር እየጎለበቱ ሊሄዱ የሚገቡ ናቸዉ፡፡

ፍርድ ቤት ፍትህን የመስጠት ኃላፊነት በህገ-መንግስትና በህግ የተሰጠዉ አካል ሲሆን በዚህ አካል ላይ የሚነሱ ቅሬታዎችን ለይቶ ስርዓትን በተከተለ መልኩ አፋጣኝ እርምጃዎችን መዉሰድ ይገባል፡፡ በማህበረሰቡ በተደጋጋሚ ከሚነሱ ቅሬታዎች ዉስጥ አንዱ በተወሰኑ ዳኞች የሙስና ተግባራት የሚፈጸሙ መሆናቸዉ ነዉ፡፡ የፌደራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት የሙስና ተግባራት ላይ ያለዉ ፖሊሲ "በምንም ሁኔታ ተቀባይነት የሌለዉ ተግባር" የሚባለዉ ሲሆን በሙስና ተግባር ላይ የተሰማሩ ባለሙያዎች የዳኝነት ስርዓቱ በሚፈቅደዉ አግባብ ተጠያቂ እንዲሆኑ በጥብቅ ይፈለጋል፡፡ በዚህም ምክንያት የዳኞች አስተዳደር ጉባዔ በዳኝነት አካል ዉስጥ የሚታዩ የሙስና ተግባራት ለመከላከልና ለመቆጣጠር የሚያስችል ስትራቴጂ አዉጥቷል፡፡ ይህንም ስትራቴጂ ለማስፈጸም የሚያስችል ደንብ ነሐሴ 9 /2014 ዓ.ም አጽድቋል፡፡

የኮሮና ቫይረስ (ኮቪድ-19) ወረርሽኝን ስርጭት ለመግታት የፌዴራል ፍርድ ቤቶች ከመጋቢት 10 ቀን 2012 ዓ.ም ጀምሮ እስከ ግንቦት 30 ቀን 2012 ዓ.ም በከፊል ዝግ ሆነው እንዲቆዩና አስቸኳይነት ያላቸውን ጉዳዮች ብቻ በተረኛ ችሎት እንዲመለከቱ መደረጉ ይታወቃል፡፡ 

የፌዴራል ፍርድ ቤቶች የኮሮና ቫይረስ (Covid-19) ወረርሽኝ በሀገራችን መኖሩ ከታወቀበት ጊዜ ጀምሮ የቫይረሱን ስርጭት ለመግታት የተለያዩ የጥንቃቄ እርምጃዎችን እየወሰዱ ይገኛሉ፡፡ ከመጋቢት 10 ቀን 2012 ዓ.ም ጀምሮ በከፊል ዝግ በመሆን እና የከፊል ዝግ ውሳኔውን በማራዘም እስከ ሐምሌ 10/2012 ዓ.ም ድረስ በፍ/ቤቱ አመራር በተለዩ ጉዳዮች ላይ ብቻ አገልግሎት እየሰጡ ቆይተዋል፡፡

የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ጉባዔ በፌዴራል ፍ/ቤቶች አዋጅ 25/88 ከአንቀጽ 31-34 በተደነገገው መሰረት የተቋቋመና በዳኝነት ሥራ አስተዳደር ረገድ በሚያጋጥሙ ችግሮች ላይ ተወያይቶ መፍትሔ የመስጠት፤ የፌዴራል ፍርድ ቤቶች የዳኝነት አሰራርን ለማሻሻል የሚረዱ መመሪያዎችና ውሳኔዎችን የማሳለፍ፤ አዳዲስ ሕጎች እንዲወጡ ወይም ነባር ሕጎች እንዲሻሻሉ ለህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ሃሰብ የማቅረብ፤ የዳኝነት ስራ አካሄድን ለማቀላጠፍና ለማጠናከር የሚረዱ ሌሎች ተግባራትን የማከናውን እና ለጉባዔው ስራ አፈጻጸም አስፈላጊውን ደንብ የማውጣት ስልጣንና ተግባር የተሰጠው ጉባዔ ነው፡፡ በዚህም መሰረት የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት ጉባዔ 5^ኛውን ዓመታዊ ጉባዔ ዛሬ ነሐሴ 30 ቀን 2012 ዓ.ም በፌዴራልና በክልል ፍርድ ቤቶች ተቋማዊና ዳኝነታዊ ነጻነት ወቅታዊ ሁኔታ ላይ ውይይት አካሂዷል፡፡